Naukowcy z Uniwersytetu w Kadyksie odkryli obecność tych wielorybów – które pochodzą sprzed ponad dwóch tysięcy lat – w pobliżu Tarify, gdzie Rzymianie mieli starożytne miasto Baelo Claudia. Wieloryb południowy i wieloryb szary prawdopodobnie rozmnażają się kiedyś w Morzu Śródziemnym.
Ostatnia aktualizacja: 10 listopada 2018 r.
Dzięki archeologii na całym świecie odkrywane są wymarłe wieloryby. W taki sam sposób, w jaki ryś europejski zamieszkiwał Półwysep Iberyjski, setki lat temu żyły u wybrzeży Hiszpanii wieloryby.
Wymarłe wieloryby u wybrzeży Hiszpanii
Ponad 2000 lat temu, na początku Cesarstwa Rzymskiego, Morze Śródziemne było domem dla dwóch gatunków wielorybów, które dziś już nie pływają w tych wodach.
Skamieniałości południowych wielorybów i wielorybów szarych odkryto u wybrzeży Morza Śródziemnego w Baelo Claudia, starożytnym rzymskim mieście w pobliżu Tarify w Hiszpanii.
Tak przynajmniej twierdzą naukowcy z Uniwersytetu w Kadyksie, którzy przeanalizowali kości znalezione w Baelo Claudia, jednym z rzymskich centrów handlowych na Morzu Śródziemnym. Miejsce to słynęło z przetwórstwa ryb, solenia ich i wydobywania z nich olejów.
Dwa gatunki wielorybów, które zostały odkryte, to wieloryb południowy (Eubalaena glacialis) i wieloryb szary (Eschrichtius robustus).
Podczas gdy wieloryb południowy pływa tylko w bardziej ekstremalnych wodach planety, wieloryb szary żyje na północ od Pacyfiku. Dlatego te dwa gatunki spędziły setki lat z dala od wybrzeży Europy.
Rzymianie i wymarłe wieloryby
Oba gatunki wędrowne prawdopodobnie przybyły do Morza Śródziemnego, aby się rozmnażać,co spowodowałoby duże skupiska wielorybów na tej szerokości geograficznej.
Aby tak się stało, wieloryby musiałyby przedostać się przez Cieśninę Gibraltarską, gdzie znajdowało się miasto Baelo Claudia.
Rzymianie byli bardzo dobrzy w wykorzystywaniu głębin morskich i handlowali zasobami, takimi jak czerwony tuńczyk. Dlatego nie dziwi wyobrażenie, że polowali również na wieloryby.
Nowe techniki umożliwiły archeologom odnalezienie łopatki szarego wieloryba w asturyjskiej wiosce sprzed inwazji rzymskiej, kiedy przemysł wielorybniczy był dobry na wybrzeżu Kantabrii w średniowieczu.
Jakkolwiek interesująco może to zabrzmieć, naukowcy nadal nie są pewni, czy te odkrycia naprawdę oznaczają, że Rzymianie polowali na wieloryby.
Prawda jest taka, że na kilku wybrzeżach znaleziono wiele wymarłych wielorybów. To kolejny powód, dla którego ochrona wielorybów jest ważna.
Baskijskie wieloryby i wymarłe wieloryby
W Hiszpanii szczątki wymarłych wielorybów sięgają czasów rozkwitu baskijskiego przemysłu wielorybniczego. Wielorybnictwo baskijskie było jedną z pierwszych osób w Europie, które przekształciły ją w przemysł. Otrzymywali olej z tych zwierząt, a także kości i mięso.
W rzeczywistości Baskowie podróżowali aż do Islandii, aby eksploatować ten surowiec w średniowieczu. Ustanowili nawet język znany jako baskijsko-islandzki pidgin.
Jednak mimo to relacje między Baskami a Islandczykami zakończyły się źle. Do 2015 r. nadal istniało prawo zezwalające na zabijanie Basków na islandzkiej ziemi. Oczywiście, tego nie zaobserwowano, ponieważ było to średniowieczne prawo.
Ludzie twierdzili, że baskijskie wielorybniki dotarły nawet do Ameryki przed Kolumbem. Chociaż nie ma na to żadnego dowodu, prawdą jest, że często jeździli do Terranova (Kanada) na początku XVI wieku.
Flota baskijska składała się z trzydziestu statków i 2000 myśliwych, którzy każdego roku polowali na 400 wielorybów.
Rzymianie: wielorybnicy czy oportuniści?
Jednak te odkrycia wymarłych wielorybów, które pochodzą z rzymskiego wybrzeża może przyćmić legendę Basków.
Niektórzy uważają, że jest to wyraźny wskaźnik, że wielorybnictwo nie zaczęło się od Basków, ale od czasów Rzymian.
Prawda jest taka, że niewiele jest dowodów na poparcie tej teorii. Chociaż Rzymianie byli w stanie łapać wieloryby i inne ryby małymi łódkami i harpunami.
Wydaje się bardziej prawdopodobne, że łapali wieloryby tylko okazjonalnie, i najprawdopodobniej, gdy zostały już wyrzucone na brzeg.
Te dwa gatunki przybrzeżne były łatwiejsze do upolowania niż inne duże wieloryby. W rzeczywistości rzymski historyk i przyrodnik, Pliniusz Starszy, wspomina o oglądaniu polowań na orki w Kadyksie, co byłoby dziś niemożliwe.