Czy wiesz, że kiedyś nad Ziemią królowały gigantyczne owady? Zapisy kopalne wskazują, że wielkie ważki zamieszkiwały planetę miliony lat temu.

Ostatnia aktualizacja: 28 września 2020 r.

Miliony lat temu niebo pokryły olbrzymie latające owady — raczej większa wersja obecnych ważek. Jak możesz sobie wyobrazić, warunki atmosferyczne były zupełnie inne niż te, które znamy dzisiaj i wpłynęły na rozwój zwierząt.
Naukowcy nadal badają hipotezy, aby wyjaśnić, dlaczego te gigantyczne owady zniknęły i dlaczego są teraz taki mały. Wydaje się jednak, że odpowiedź leży w ewolucji ptaków drapieżnych w tym czasie. Zwierzęta te zyskały nowe i skuteczne sposoby chwytania zdobyczy.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak te owady stały się tak duże i co doprowadziło do ich wyginięcia.

Protodonty (wielkie ważki)

Zwykle rozmiar zwierząt jest wynikiem związku ustalonego między ich ciałem a fizjologicznymi i ekologicznymi cechami ich środowiska.

W okresie karbońskim (pod koniec ery paleozoicznej) występowały owady o bardzo różnej wielkości niż te, które znamy dzisiaj. Protodonata jest przykładem rzędu wymarłych gigantycznych owadów.
Latały, wyglądając podobnie do ważek, a niektóre z nich były tak duże jak orzeł. Dzięki odzyskanym fragmentom skrzydeł wiemy, że niektóre z nich osiągały nawet 28 cali średnicy.
Protodonaci to największa znana grupa owadów, jakie kiedykolwiek zamieszkiwały Ziemię. Meganeura, Megatypus i Meganeuropsis to najbardziej znane wśród nich rodzaje.

Wygląd i zniknięcie gigantycznych owadów

Po odkryciu szczątków kopalnych tych stawonogów w 2012 r. naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego (Santa Cruz) spekulowali na temat wpływu różnych czynników. Próbowali wyjaśnić, w jaki sposób istoty te osiągnęły taki rozmiar i co doprowadziło do ich wyginięcia.

Tlen

Ilość tlenu atmosferycznego była wyższa w okresie karbońskim niż obecnie. Tlen potrzebny organizmowi zależy od wielkości jego ciała. Oznacza to, że im większe zwierzę, tym więcej potrzebuje tlenu.

W przeciwieństwie do innych zwierząt ektotermicznych (tych, które regulują ciepłotę ciała z otoczenia), oddychanie owadów odbywa się przez system tchawicy. Oznacza to, że tlen dyfunduje przez rozgałęzione rurki, które nawadniają całe ciało.

Latające owady tamtej epoki musiały przystosować się do różnych stężeń tlenu, zużywając dużo energii na poruszanie skrzydłami. W związku z tym w ich układzie oddechowym doszło do jednej z pierwszych zmian fizjologicznych.

Mogłoby to zatem tłumaczyć, że zwierzęta były większe, ponieważ stężenie tlenu w tamtej epoce wynosiło 30% (więcej niż obecne 21%).

Drapieżnictwo

Jest jeszcze jeden możliwy powód rozmiarów prehistorycznych gigantycznych owadów. Mamy na myśli konkurencyjne interakcje o pokarm z innymi latającymi owadami i kręgowcami:

• Ptaki
• Nietoperze
• Pterozaury

Wszystko wskazuje na to, że drapieżnictwo prawdopodobnie decydowało o tym, jak duże staną się zwierzęta.

Drapieżnictwo a tlen atmosferyczny u olbrzymich owadów

Owady te stawały się coraz mniejsze, mimo że stężenie tlenu atmosferycznego wzrosło w późniejszej erze mezozoicznej, we wczesnej kredzie.
Fakt ten potwierdza hipotezę, że drapieżnictwo innych latających zwierząt jest przyczyną zmniejszenia rozmiarów owadów. W rzeczywistości zbiega się to z momentem, w którym ptaki poprawiły swoją strukturę fizjologiczną, a wraz z nią zdolność chwytania zdobyczy.

To prawda, że ​​tlen wpływał na wielkość gigantycznych owadów od karbonu do triasu. Jednak, jak wskazują naukowcy Clapham i Karr w swoich badaniach, wydaje się, że decydującymi czynnikami były interakcje owadów z ptakami drapieżnymi oraz ich lepsza manewrowość.
Tak więc ewolucja tych ptaków była odpowiedzialna za to wydarzenie, wypierając wyjaśnienie tlenu jako głównego czynnika.

Przerwa w czasie

Pomimo fascynujących odkryć uzyskanych z zapisów kopalnych, autorzy nie są przekonani. Zastanawiają się, czy to rzeczywiście drapieżnictwo spowodowało upadek gigantycznych owadów,, a nie jakiś inny czynnik.

Ta niepewność wynika z niewystarczających informacji z zapisu kopalnego sprzed ponad 20 milionów lat. Dlatego nie można dokładnie wiedzieć, kiedy to wydarzenie miało miejsce.
Uważamy, że ci naukowcy nie są zbyt daleko od prawdy – chociaż ta luka w czasie sprawia, że ​​na pewno trudno jest nam poznać odpowiedź.
W końcu to ma sens, że okres, w którym ptaki stały się bardziej zwinne, zbiegł się ze zmniejszeniem rozmiarów tych owadów.
Dzięki za przeczytanie.
Może Cię to zainteresować…

Przeczytaj to w Moje zwierzęta
Wielka paź: największy i najbardziej egzotyczny motyl
Olbrzymi paź lub papilio cresphontes to niesamowity motyl. Wygląda bardzo egzotycznie i występuje w dużych ilościach w Ameryce Północnej i Południowej…