Amonity to najliczniejsze kopalne głowonogi na naszej planecie. Istnieje ponad 1500 zarejestrowanych rodzajów, które nieustannie wzbudzają powszechne zainteresowanie. Wynika to nie tylko z ich piękna, ale także z ich wykorzystania jako skamieniałości przewodnich.
Ostatnia aktualizacja: 26 sierpnia 2020 r.
Amonity są dość udanym typem prehistorycznych mięczaków morskich z ewolucyjnego punktu widzenia. To dlatego, że w jakiś sposób zamieszkiwały planetę przez ponad 300 milionów lat. W ciągu ostatnich 500 milionów lat na naszej planecie doszło do pięciu masowych wymierań. Z tego powodu ponad 90% organizmów, które pewnego dnia chodziły, pływały, latały lub czołgały się, zniknęły z ziemi.
Amonity przetrwały kilka epok geologicznych
W historii planety grupa amonoidów przetrwała kilka masowych wymierań. Jednak pozostało tylko kilka z ich gatunków. Jednak tej garstce gatunków udało się za każdym razem różnicować na wiele różnych sposobów.
Amonity stały się mniej liczne w drugiej połowie ery mezozoicznej. Żaden z nich nie przetrwał epoki kenozoicznej. W ten sposób ostatnie linie amonitów zniknęły wraz z dinozaurami około 65 milionów lat temu. To znaczy podczas masowego wymierania pod koniec okresu kredowego.
Skamieliny amonitów, przydatne do oznaczania kalendarza geologicznego
Z pewnością prawie każdy widział skamieniałość amonitu. To dlatego, że są dość rozpowszechnione na całej planecie. Skamieliny powstały, gdy szczątki tych zwierząt zostały zakopane między osadami. Następnie zamieniły się w skały po zestaleniu się tych osadów.
W ten sposób, będąc uwięzionym w kilku warstwach warstw lądowych w historii planety, amonity są teraz użytecznymi wskaźnikami, za pomocą których naukowcy mogą określić epoki w historii geologicznej. Wykorzystanie ich w ten sposób jest możliwe dzięki dwóm z nich cechy zwierzęcia:
- Szybka ewolucja. Biorąc pod uwagę tę cechę, amonity miały stosunkowo krótki czas trwania. Tak więc gatunki skamieniałe w morskich skałach osadowych są charakterystyczne w tej samej skali geologicznej.
- Globalne rozmieszczenie geograficzne. Amonity są stosunkowo powszechne i stosunkowo łatwe. do identyfikacji.
Dzięki tym cechom można wykorzystać skamieniałości amonitów do rozróżnienia geologicznych przedziałów czasowych mniejszych niż 200 000 lat. W rzeczywistości jest to bardzo dokładne z punktu widzenia historii Ziemi.
Skamieniałości amonitów można łatwo zidentyfikować po ich spiralnej muszli.
Klasyfikacja amonitów
Wymarłe zwierzęta, podobnie jak żywe zwierzęta, dzieli się na taksony, rodzaje i gatunki. Zatem amonity podlegają klasyfikacji głowonogów podklasy Ammonoidea. Do tej pory rozpoznano dziewięć rzędów amonoidów: pięć z ery paleozoicznej i cztery z mezozoiku. Mówimy o łącznie 10 000 gatunków amonitów.
Obecnie ich najbliżsi żyjący krewni należą do klasy głowonogów: ośmiornice, kalmary, mątwy i łodziki.
Co wiemy o muszlach amonitów?
Według zapisów kopalnych amonity mają muszlę w kształcie spirali. Jego najważniejszymi funkcjami było zapewnienie ochrony przed drapieżnikami, a zwierzęta wykorzystywały je również do pomagania sobie na wodzie. W miarę wzrostu budowali nowe komory w skorupie, a każda z nich była wewnętrznie oddzielona przegrodą.
Taka konstrukcja zapewniała wytrzymałość skorupy i chroniła zwierzę przed zmiażdżeniem przez zewnętrzne ciśnienie wody. Naukowcy uważają, że amonity nie były w stanie wytrzymać głębokości większej niż 330 stóp. Przynajmniej według niektórych szacunków.
Ciekawe, że to zwierzę żyło tylko w zewnętrznej komorze swojej skorupy. Komory wewnętrzne były pełne powietrza lub płynu. W rzeczywistości amonit regulował je, aby kontrolować ich pływalność i ruch. Jest to podobne do tego, co dzieje się w łodzi podwodnej.
Dodatkowo muszle te znacznie różniły się swoją powierzchnią. Niektóre były gładkie, a inne miały spiralne grzbiety, żebra, a nawet kolce. Chociaż spirala ma najbardziej typowy kształt, niektóre rodzaje amonitów mają muszle, które zwijają się w najdziwniejsze kształty. Nazywamy to heteromorfem.
Jaki był wygląd i nawyki życiowe tych stworzeń?
Amonity miały drapieżną naturę, jak większość głowonogów. Ponadto te stworzenia miały rogowate struktury w kształcie dzioba w pierścieniu macki, podobne do obecnego łodzika. Ponadto ich miękkie ciała wyciągały się z muszli, by łapać zdobycz, taką jak małe ryby i skorupiaki.
Naukowcy przypuszczają również, że amonity przemieszczały się przez ciepłe płytkie morza, wykorzystując zarówno napęd odrzutowy, jak i wyporność wewnętrznych komór ich skorupy.
Kolejnym ciekawym faktem jest to, że te stworzenia mogły być jednopłciowe (miały odrębne cechy płci męskiej lub żeńskiej) i zapłodnione wewnętrznie. Naukowcy zidentyfikowali to spośród drugorzędnych cech płciowych, które wpływają na strukturę i kształt skorupy tego zwierzęcia.
Czy istniał gigantyczny amonit?
Amonity przeszły kilka zmian w historii. Największym udokumentowanym gatunkiem amonitu był Parapuzosia bradyi z okresu kredowego. Okazy mierzyły około 54 cale średnicy i zaludniały kontynent amerykański.
Jednak rekord wielkości należy obecnie do gatunku Parapuzosia seppenradensis, również z okresu kredowego. Miał około 77 cali średnicy. Szacunki wskazują, że ten okaz, znaleziony w Niemczech w 1895 roku, osiągnąłby w swoim życiu średnicę około 100 cali.
Oprócz tego są też drobne amonity. Cardioceras żyli w okresie późnej jury. Dorosłe osobniki tego gatunku rzadko mają średnicę większą niż 3/4 cala.
Końcowe uwagi dotyczące amonitów
Ludzie zbierają piękne skamieniałe muszle amonitów od tysięcy lat. Zmienili ich w bohaterów wszelkiego rodzaju mitów. Na przykład średniowieczni ludzie wierzyli, że są to węże zamienione w kamień. W rzeczywistości skamieniałości miały wartość handlową i pielgrzymi je kupowali.
Jednak ich zastosowanie do precyzyjnego określania dat osadów morskich czyni je niezbędnymi do zdobycia większej wiedzy geologicznej o naszej planecie.
Może Cię to zainteresować…
Przeczytaj to w Moje zwierzęta
Dlaczego
uważa się, że karaluchy są najstarszym owadem? Mówi się, że karaluchy są jednymi z najstarszych owadów na świecie. To dlatego, że znaleziono szczątki kopalne, które mają ponad 200 milionów lat…